Rok: 2014

Thuja occidentalis 'Golden Tuffet'
żywotnik zachodni 'Golden Tuffet'

Wśród roślin iglastych o niewielkich rozmiarach ‘Golden Tuffet’ przyciąga uwagę charakterystycznym, poduchowatym pokrojem oraz ciekawą kolorystyką igieł, zmieniającą się w zależności od pory roku. Zimą krzewy przyjmują żywą barwę miedzi ze złocistym odcieniem, wyraźnie kontrastującą z bielą śniegu.

Żywotnik zachodni ‘Golden Tuffet’ to nowa, karłowa, pozbawiona przewodnika odmiana o płaskokulistym pokroju i intensywnym wybarwieniu gałązek. Odmianę wyhodowano w 1997 roku w amerykańskiej szkółce Iseli, w stanie Oregon. Tempo wzrostu wolne, po 10 latach uprawy krzewy osiągają zaledwie 0,3 m wysokości i około 0,8 m szerokości. Pędy i gałązki są delikatne, niezbyt długie, widlasto rozgałęzione, lekko pofalowane, regularnie ułożone od środka na zewnątrz krzewów. Gałązki brzeżne łagodnie przewisają. Oglądane z bliska, ze względu na charakterystyczne ułożenie igieł po cztery wokół gałązek, przypominają pędy widłaków, chociaż są od nich bardziej masywne. Ulistnienie wyłącznie igiełkowate, ułożone w czterech rzędach, lekko odstające, w okresie wiosennym pomarańczowożółte, zwłaszcza od strony południowej, później zieleniejące, zwłaszcza wewnątrz krzewu, jednak cały czas z wyraźnym, żółtym refleksem, w okresie zimy intensywnie złocistopomarańczowe. Ponieważ jest to odmiana młodociana, nie zawiązuje szyszek. W uprawie i sprzedaży spotyka się formy pienne, szczepione na niewysokiej podkładce. Te miniaturowe drzewka są równie, a może nawet bardziej atrakcyjne, co rośliny rozmnażane przez sadzonkowanie.

Żywotnik zachodni ‘Golden Tuffet’ należy do roślin łatwych w uprawie. Wprawdzie krzewy najlepiej rosną w klimacie umiarkowanym, o łagodnych zimach i chłodnych, wilgotnych latach, ale są w pełni odporne na mróz i mogą być uprawiane na terenie całego kraju. Rośliny należy sadzić na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych, na stanowiskach słonecznych lub tylko lekko ocienionych. Ze względu na dosyć płytki system korzeniowy należy unikać sadzenia krzewów na glebach lekkich, piaszczystych lub narażonych na szybkie wysychanie. Jest to odmiana odporna na ataki szkodników oraz porażenia przez choroby grzybowe. Rośliny, jeśli tylko nie są zalewane, zwykle rosną zdrowo i nie sprawiają żadnych problemów. Właściciele psów mogą spotkać się z problemem czernienia i zasychania gałązek. Opisane objawy są skutkiem toksycznego działania psiego moczu na igły roślin, a jedyną skuteczna metodą ochrony krzewów przed uszkodzeniami, zwłaszcza odmian niskich i karłowych,  jest osłonięcie lub odgrodzenie roślin niskim płotkiem czy siatką.

Odmiana ‘Golden Tuffet’ jest polecana przede wszystkim do uprawy w ogrodach przydomowych, na rabatach, wrzosowiskach, w kompozycjach z wolno rosnącymi roślinami iglastymi oraz na skalniakach. Nadaje się do sadzenia w grupach, w formie obwódek wzdłuż brzegów rabat lub ścieżek. Dobrze sprawdza się też w uprawie pojemnikowej, w całorocznych donicach zdobiących balkony i tarasy. Krzewy sadzone w gruncie najpiękniej prezentują się na tle niebieskich lub zielonych jałowców o pędach pełzających po ziemi, np. jałowca rozesłanego Juniperus procumbens lub płożącego J. horizontalis. Tego typu kompozycje pozostają atrakcyjne przez cały rok.

 

 

 

Pyracantha 'Orange Glow'
ognik 'Orange Glow'

Nazwa ognika, jednego z najpiękniejszych krzewów jesieni, wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów: pyr – oznaczającego ogień oraz akantha – tłumaczonego jako cierń i nawiązuje do efektownego wylądu krzewu w trakcie jego owocowania. Ogniki pochodzą z południowej Europy i wschodniej Azji, należą do nielicznej grupy liściastych roślin zimozielonych, które można uprawiać w strefie klimatu umiarkowanego obejmującego Polskę. Obok ciemnozielonych liści największą ozdobę ogników stanowią owoce, w zależności od odmiany wybarwione na czerwono, pomarańczowo lub żółto. Odmiana ‘Orange Glow’ owocuje wyjątkowo obficie, od samej podstawy, aż po czubki pędów, przyciągając swoim niezwykłym widokiem uwagę i zainteresowanie przechodniów.

Pyracantha  ‘Orange Glow’ to silnie rosnący krzew o sztywno wyprostowanych pędach zaopatrzonych w liczne, ostre ciernie, osiągający 2,5 metry wysokości oraz 1,5 m średnicy. Skórzaste, lancetowate liście są z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, od spodu jaśniejsze, w młodości owłosione. W rejonach o łagodnym klimacie, na zachodzie kraju, w pasie nadmorskim i na Dolnym Śląsku liście ogników pozostają przez okres zimy zielone, natomiast tam, gdzie występują silniejsze spadki temperatur i mróz utrzymuje się dłużej, liście najczęściej zasychają i opadają. W maju lub na początku czerwca na krzewach pojawiają się białe kwiaty zebrane w gęste, szerokie baldachogrona. Jaskrawopomarańczowe owoce wielkości ziaren grochu dojrzewają we wrześniu i październiku, w środku zawierają 5 pestek. Skórka owoców jest pomarańczowa, pokryta woskowym nalotem, błyszcząca. Owoce zawiązują się zwykle bardzo obficie i długo pozostają na krzewach, nawet do końca grudnia. Krzewy są odporne na porażenie przez parcha, chorobę powodującą szare plamy na liściach i owocach. Odmianę ‘Orange Glow’ wyhodowano w Wageningen w Holandii w 1930 roku. Jest to krzew umiarkowanie odporny ma mróz, ciepłolubny, wymagający miejsc zacisznych, osłoniętych od wiatru, najlepiej przy południowych ścianach budynków lub w otoczeniu innych drzew i krzewów. Zdecydowanie należy unikać miejsc odsłoniętych, narażonych na podmuchy mroźnego wiatru w okresie zimy. Ogniki najlepiej rosną na glebach gliniastych lub piaszczysto-gliniastych, na stanowiskach słonecznych. Zimą krzewy warto okryć gałązkami drzew iglastych lub przewiewną siatką cieniującą. W przypadku wystąpienia surowych zim, które w naszej strefie klimatycznej zdarzają się co kilka – kilkanaście lat, pędy mogą przemarznąć, ale zwykle krzewy szybko się regenerują i odrastają z nieuszkodzonych części podziemnych.

Projektanci ogrodów cenią sobie krzewy ogników nie tylko jesienią, gdy owocują, ale także w okresie zimy oraz na wiosnę, gdy pędy pokrywa masa drobnych kwiatów. Ogniki dobrze reagują na przycinanie, mogą służyć do tworzenia żywopłotów lub barier, których ze względu na ostre ciernie, raczeni nikt nie ośmieli się forsować. Krzewy ładnie prezentuje się sadzone pojedynczo lub w małych grupach. Dobrze sprawdzają się w miastach, zwłaszcza w zieleni osiedlowej.

 

 

Juniperus ×pfitzeriana 'Old Gold' 
jałowiec Pfitzera 'Old Gold'

synonimy: jałowiec pośredni 'Old Gold', Juniperus chinensis 'Old Gold', Juniperus ×media 'Old Gold') 

Wolno rosnąca, popularna odmiana jałowca Pfitzera osiągająca po 10 latach uprawy do 0,4 m wysokości oraz 1 m średnicy, uzyskana w Holandii w drugiej połowie XX wieku jako sport odmiany ‘Pfitzeriana Aurea’, od której różni się wolniejszym tempem wzrostu i bardziej intensywnym, złocistym wybarwieniem gałązek. Pędy sztywne, wyrastają promieniście ze środka krzewu i układają się horyzontalnie, nisko nad ziemią. Gałązki cienkie, wałeczkowate, pokryte drobnymi, ściśle przylegającymi łuskami. Młode pędy złocistożółte, później ciemniejsze, jesienią i zimą w kolorze starego złota z odcieniem brązu. Gałązki położone wewnątrz krzewu ciemnozielone. Po wielu latach krzewy wypiętrzają się, dorastają do 1 m wysokości i 2 m szerokości. W ich gęsto ułożonych gałęziach schronienie znajdują drobne zwierzęta.

Jałowiec Pfitzera jako gatunek jest mieszańcem jałowca chińskiego (Juniperus chinensis) i sabińskiego (Juniperus sabina), dawniej był opisywany pod nazwą jałowca pośredniego (Juniperus ×media). Wspólną cechą odmian tego gatunku jest wysoka odporność na niskie temperatury  oraz małe potrzeby pokarmowe i nawodnieniowe. Odmiana ‘Old Gold’ jest krzewem o bardzo skromnych wymaganiach uprawowych. Dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych, na glebach przeciętnych, lekkich i przepuszczalnych, również na tych o niskiej zawartości składników pokarmowych oraz próchnicy,  lekko kwaśnych lub kwaśnych. Jest w pełni mrozoodporny. Tworzy płytki, szeroko rozgałęziony system korzeniowy. Z tego względu źle znosi przesadzanie, ale dobrze stabilizuje wierzchnią warstwę gruntu i ma zdolność do korzystania z wody nawet podczas niewielkich opadów deszczu.  Krzewy tolerują upały i susze, są zdrowe i żywotne. Dobrze reagują na cięcie, mogą być formowane.  

Odmiana polecana do uprawy w ogrodach przydomowych oraz zieleni publicznej, zarówno pojedynczo, jak i w grupach. Świetnie sprawdza się w roli rośliny okrywowej, zwłaszcza na wszelkiego rodzaju stokach i skarpach oraz w alpinariach. Płytki system korzeniowy zabezpiecza nasypy przed erozją wodną, zaś bujna część nadziemna chroni powierzchnię gleby przed wiatrem i zachwaszczeniem. Niewielkie wymagania uprawowe oraz dosyć intensywne tempo wzrostu pozwala szybko uzyskać efekt całkowitego pokrycia terenu. Jest to jedna z lepszych odmian przeznaczonych do sadzenia w zieleni osiedlowej.

 

Betula albosinensis 'Fascination' 
brzoza biała chińska 'Fascination'

to ciekawa odmiana przyciąga uwagę cienką jak papier, kremowo-różową korą okrywająca pień i gałęzie. Brzoza biała chińska (zwana też białochińską) pochodzi ze środkowych i zachodnich Chin. Występuje wyłącznie na ograniczonym obszarze w górach, na wysokości 1600 – 3300 m n.p.m. i jest uznawana za gatunek endemiczny.

Odmiana ‘Fascination’ po raz pierwszy została opisana w Holandii, w 1986 roku przez Esvelda. Jest szybko rosnącym, średniej wielkości drzewem dorastającym do 10-15 m wysokości. W sprzyjających warunkach może osiągać nawet 20 m. Tworzy wyraźny, prosty przewodnik i ma regularny pokrój. Delikatnie zaokrąglona, szerokostożkowata korona jest ażurowa i przez to wydaje się bardzo lekka. Pędy wznoszą się, ale najmłodsze gałązki malowniczo przewisają. Najcenniejszą ozdobę drzewa stanowi pierzasto łuszcząca się kora. Na młodych gałązkach jest różowawa, pokryta sinym nalotem i gładko przylegająca, na starszych żółtawa, kremowo-różowa, łuszcząca się cienko w okresie zimy. Pnie starszych egzemplarzy są białe. Liście pojawiają się wczesną wiosną. Blaszki liściowe są jajowate, z zaostrzonym wierzchołkiem, mają od 4 do 8 cm długości i są ciemnozielone. Na jesieni przebarwiają się w kolorach złota i dojrzałej cytryny. Brzoza jest gatunkiem wiatropylnym, tworzy kwiaty rozdzielnopłciowe, zebrane w kotkowate kwiatostany. Kwiatostany męskie otwierają się jeszcze przed rozwojem liści, mają wówczas 10-15 cm długości i w całej swej masie są bardzo ozdobne. Kwiaty żeńskie są małe, niewidoczne i rozwijają się wraz z liśćmi. Kotkowate owocostany są bardzo podobne do owocostanów brzozy brodawkowatej i składają się z pojedynczych owoców – oskrzydlonych orzeszków, nie mają jednak większej wartości dekoracyjnej.

Brzoza białochińska jest gatunkiem tolerancyjna w stosunku do podłoża, chociaż najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych, na stanowiskach słonecznych lub tylko w lekkim półcieniu. Na wschodnich obrzeżach kraju może przemarzać, zwłaszcza młode rośliny są wrażliwe na silny mróz, jednak na zachód od Wisły zwykle zimuje bez problemu. Co ciekawe, odmiana ‘Fascination’ wykazuje większą odporność na mróz, niż sam gatunek.

Jest to roślina o szerokich możliwościach zastosowania, zarówno w ogrodach prywatnych, jak i na terenach zieleni publicznej. Najpiękniej prezentuje się w stanie bezlistnym w okresie zimy, gdy przyciąga uwagę swoja atrakcyjną korą, oraz na wiosnę, w trakcie kwitnienia. Odmiana szczególnie polecana do sadzenia na otwartej przestrzeni, w dużych ogrodach, parkach, na terenach rekreacyjnych, pojedynczo, w grupach, w kompozycjach, a także jako drzewo alejowe sadzone wzdłuż dróg. 

 

Celastrus orbiculatus 'Diana' (dławisz okrągłolistny 'Diana')
Celastrus orbiculatus 'Hercules' (dławisz okrągłolistny 'Hercules')

to silnie rosnące pnącza ozdobne wykorzystywane do sadzenia przy mocnych podporach, cenione ze względu na ładne, zdrowe ulistnienie oraz dojrzewające jesienią, atrakcyjne kolorystycznie owoce. Dławisz okrągłolistny pochodzi z Azji, z terenów Chin, Korei oraz Japonii. Rośliny tworzą długie pędy owijające się wokół podpór, rocznie przyrastają od 1 do 4 m długości. Maksymalnie wspinają się do 12 m wysokości. Zielone, okrągłe lub eliptyczne, zaostrzone na szczycie blaszki liściowe mają od 5 do 12 cm długości i 2 do 6 cm szerokości, są wyraźnie piłkowane na brzegu. Jesienią liście przebarwiają się intensywnie na żółto. Dławisz jest roślina dwupienną. Żeńska odmiana ‘Diana’ na przełomie maja i czerwca tworzy niepozorne, białe kwiaty zebrane w kątach liści. Męska odmiana ‘Hercules’ w tym samym czasie tworzy kwiaty pręcikowe. Po zapyleniu zawiązują się małe kuliste owoce, dojrzewające we wrześniu. Ich wierzchnią warstwę stanowi żółta okrywa pękająca na 3 części, które nie odpadają lecz wywinięte zwisają u podstawy owocu. Po otwarciu żółtych torebek wyłaniają się błyszczące, czerwone lub pomarańczowe, ściśle przylegające do siebie osnówki nasion, przyjmujące kształt kulistych jagód. ‘Diana’ zawiązuje obficie owoce, pod warunkiem, że w jej pobliżu rośnie egzemplarz męski, np. ‘Hercules’. Nasiona dławisza są lekko trujące, dlatego odmian żeńskich nie należy sadzić w pobliżu przedszkoli, szkół czy placów zabaw – tam równie dobrze sprawdzą się odmiany męskie. 

Dławisz okrągłolistny rośnie bez problemu na glebach ubogich w składniki pokarmowe. Na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych daje długie i silne przyrosty roczne,  co może prowadzić do nadmiernego rozrastania, a nawet zagłuszania roślin rosnących w pobliżu. W takim przypadku wymaga cięcia ograniczającego. Odmiany żeńskie owocują obficiej, jeśli są sadzone na stanowiskach słonecznych, niż w półcieniu. Rośliny wykazują dużą tolerancję w stosunku do pH podłoża, są zdrowe i niekłopotliwe w uprawie, odporne na mróz, nie wymagają zabezpieczania na zimę. Owoce stanowią przysmak ptaków, wabiąc ich liczne gatunki zwłaszcza podczas śnieżnych i mroźnych zim.

Dławisz należy sadzić przy mocnych podporach o solidnej konstrukcji. Dobrze rośnie przy wszelkiego rodzaju podporach, wokół których może owijać pędy, takich jak: kraty, pergole, trejaże, ażurowe ogrodzenia, rozpięte na ścianach linki. Pnącze można sadzić także przy drzewach o ażurowej, świetlistej koronie oraz wysokim pniu, np. przy starych okazach sosen. Efektownie prezentują się ściany budynków pokryte gęstwiną pędów. Sadzenie roślin przy ścianach oprócz efektu dekoracyjnego sprzyja odciąganiu wody od fundamentów i ich osuszaniu. W takich budynkach zwykle nigdy nie występuje problem zawilgocenia piwnic. Dławisz nadaje się do maskowania przydrożnych ekranów, konstrukcji śmietnikowych, czy wylotów wentylacyjnych różnorodnej infrastruktury miejskiej.  

 

Taxus ×media 'Farmen'
cis pośredni 'Farmen'

To rozłożysta i początkowo niska odmiana o szerokim, odwrotnie stożkowatym pokroju, dorastająca po 10 latach uprawy do 1 m wysokości i 1,5-2 m szerokości. Rocznie przyrasta o 10-15 cm. Pędy wyprostowane, sztywne, wznoszą się pod kątem ostrym, równomiernie wyrastają ze środka krzewu na wszystkie strony tworząc w centrum niewielkie zagłębienie. Młode pędy są zielone, starsze pokrywa brązowa kora. Igły podobne jak u gatunku, są płaskie, krótkie, ciemnozielone, mają 2-2,5 cm długości i do 3 mm szerokości, są delikatnie łukowato wygięte, dość nieregularnie ułożone na gałązkach, miękkie w dotyku. Odmiana męska, nie zawiązuje nasion.

Wyhodowana w Danii i wprowadzona do handlu w 1956 roku.

Wymagania uprawowe przeciętne. Krzewy dobrze rosną na glebach stale umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych, zasobnych w próchnicę, o pH lekko kwaśnym do obojętnego. Nie lubi gleb suchych ani podmokłych. Roślina tolerancyjna w stosunku do światła, znosi silne zacienienie i może być stosowana pod koronami wysokich drzew. Równie dobrze rośnie w pełnym nasłonecznieniu. Dobrze reaguje na cięcie i ma duże zdolności regeneracyjne. Nadaje się na niskie żywopłoty.

Odmiana polecana do stosowania w zieleni miejskiej i osiedlowej, w parkach, ogrodach przydomowych. Krzewy sadzone w grupach tworzą zwartą okrywę. Nadają się do sadzenia na skarpach, ale z dala od dróg, bo igły są wrażliwe na aerozol solny. Cięte gałązki nadają się do tworzenia świątecznych stroików.

 

Hippophae rhamnoides 'Hikul'
rokitnik pospolity 'Hikul' 

to karłowa odmiana o ozdobnych liściach, zwartym pokroju i wolnym tempie wzrostu, stosowana jako roślina okrywowa i zadarniająca.

Krzew jest początkowo kulisty lub półkulisty, po 10 latach uprawy dorasta do około 1 m wysokości i 1,5 m szerokości. Daje odrosty korzeniowe, ale rozrasta się znacznie słabiej, niż gatunek. Pędy są krótkie, wzniesione, sztywne, szare, dosyć grube, zaopatrzone w ciernie. Liście lancetowate, 4-5 cm długości, do 1 cm szerokości, srebrzystozielone, od spodu jaśniejsze, szorstkie w dotyku, bardzo gęsto osadzone na pędach. Młode przyrosty intensywnie szarosrebrzyste. Starsze liście, zwłaszcza wewnątrz krzewu, oliwkowe. Jesienią liście brązowieją i opadają. Odmiana męska. Kwiaty drobne, niepozorne, zebrane na szczytach pędów. Krzewy nie zawiązują owoców.

Odmiana uzyskana przez prof. P.E. Brandera w Hornum, w Danii około 1999 r. W handlu spotykana także pod nazwą Silverstar.

Krzewy o bardzo niewielkich wymaganiach, dobrze rośnie na glebach słabych, ubogich w składniki pokarmowe oraz próchnicę. Odporny na suszę, mróz, toleruje trudne warunki uprawy, zanieczyszczenie gleby oraz podwyższone zasolenie podłoża. Wymaga stanowisk słonecznych. Nie potrzebuje cięcia. Silne skracanie pędów jest niewskazane, bo może powodować zasychanie gałęzi.

Odmiana polecana zarówno do stosowania w ogrodach przydomowych, jak i w zieleni miejskiej. Doskonale nadaje się do obsadzania wszelkiego rodzaju skarp oraz nasypów drogowych chroniąc je przed erozją i rozmywaniem. Świetnie komponuje się w zestawieniach kolorystycznych z niewysokimi krzewami o różnobarwnych liściach oraz na tle wyższych krzewów iglastych. Nadaje się do uprawy w pojemnikach ustawianych na słonecznych tarasach. Obok róży pomarszczonej jedna z niewielu roślin polecanych do sadzenia w pasach zieleni przydrożnej pomiędzy jezdniami.