Zalecenia jako:

Iglaste
Liściaste
Wrzosowate
Pnącza
Róże
Byliny
Owocowe



Rośliny Wrzosowate

Rośliny wrzosowate stanowią jedną z najpiękniejszych grup roślin ogrodowych. Należą one do rzędu Ericales (wrzosowców), który w naszej florze jest reprezentowany przez 4 rodziny. Spośród nich największe znaczenie oraz najpiękniejsze walory ozdobne mają przedstawiciele licznej rodziny Ericaceae (wrzosowatych) oraz mniej znanej Empetraceae (bażynowatych).
Rośliny wrzosowate rosnące w naszym klimacie to przede wszystkim niskie krzewinki, krzewy, a w wyjątkowo sprzyjających warunkach, nawet niewielkie drzewa. O wartości ozdobnej tych roślin decydują w głównej mierze kwiaty, odznaczające się, szczególnie u przedstawicieli rodzaju Rhododendron, ogromnym bogactwem kształtów, wielkości i barw oraz zróżnicowanym terminem kwitnienia. Pomimo tego, że największą wartość dekoracyjną rośliny wrzosowate mają w czasie kwitnienia, to odpowiedni dobór odmian i aranżacja nasadzenia pozwala na uzyskanie efektu dekoracyjności przez cały rok. Oprócz gatunków ozdobnych z kwiatów cenne są również inne gatunki:

Ponadto wśród wrzosowatych można znaleźć wiele mniej znanych ale obficie i pięknie kwitnących roślin, takich jak: Bruckenthalia spiculifolia (brukentalia ostrolistna), Daboecia cantabrica (dabecja kantabryjska), Enkianthus campanulatus (enkiant dzwonkowaty) Kalmia angustifolia (kalmia wąskolistna), Kalmia latifolia (kalmia szerokolistna), Pieris floribunda (pieris kwiecisty).


ZNAJDŹ ROŚLINY WRZOSOWATE

Zastosowanie

Rośliny wrzosowate, przy zapewnieniu odpowiednich warunków uprawy, mogą znaleźć swoje miejsce w każdym ogrodzie. Ze względu na wspaniałe walory dekoracyjne mają wszechstronne zastosowanie, niemniej jednak najlepiej prezentują się zebrane w grupy. Wówczas efekt kwitnienia lub ciekawej barwy liści jest podkreślony, bardziej wyeksponowany i widoczny z daleka.
Rośliny wrzosowate możemy stosować do:

  • tworzenia wrzosowisk ? nadają się tu wszelkie gatunki i odmiany należące do rodzaju Erica (wrzośców) oraz gatunki i odmiany Calluna vulgaris (wrzosu pospolitego), Bruckenthalia spiculifolia (brukentalii ostrolistnej), Daboecia cantabrica (dabecji kantabryjskiej), Empetrum nigrum (bażyny czarnej) Kalmia angustifolia (kalmii wąskolistnej), Kalmia latifolia (kalmii szerokolistnej), Pieris japonica (pierisa japońskiego), Pieris floribunda (pierisa kwiecistego) a także azalii i różaneczników drobnokwiatowych: Rhododendron impeditum (różanecznika gęstego), Rhododendron campylogynum (różanecznika krzywozalążniowego),
  • tworzenia ogrodów naturalistycznych, w tym leśnych ? świetnie będą tu pasowały różaneczniki i azalie wielkokwiatowe oraz odmiany z grupy różanecznika jakuszimańskiego, pachnący Rhododendton luteum (różanecznik żółty, według starej nomenklatury azalia pontyjska), Rhododendron tomentosum (wcześniejsza nazwa Ledum palustre - bagno pospolite) oraz Erica tetralix (wrzosiec bagienny),
  • obsadzania miejsc ocienionych drzewami o głębokim systemie korzeniowym (sosny, jodły) - w takich warunkach najlepiej będą rosły odmiany różaneczników wielkokwiatowych,
  • wypełniania wolnej przestrzeni na rabatach z roślinami iglastymi oraz zadarniania podłoża (wszystkie krzewinki oraz niewielkie azalie i różaneczniki),
  • do ogródków skalnych i alpinariów o kwaśnym odczynie podłoża: Rhododendron impeditum i Rhododendron campylogynum, Empetrum nigrum ?Bernstein? (pędy pięknie przewieszają się z murków skalnych),
  • do sadzenia w ?pachnących zakątkach? ogrodu: Rhododendron luteum,
  • obsadzania pojemników i tworzenia kompozycji, szczególnie jesiennych: Calluna vulgaris odmiany pąkowe (pąki nie otwierają się i bardzo długo utrzymują się na roślinie, nawet przez zimę), Gaulteria mucronata o ozdobnych i długo utrzymujących się owocach, Empetrum nigrum o złotawych pędach przewieszających się z krawędzi donicy,
  • do dekoracji wnętrz: ozdobne z barwnych kwiatów odmiany wrzosów, wrzośców i  azalii japońskich oraz ozdobne z owoców odmiany golterii chilijskiej.

 

Wymagania

Rośliny wrzosowate maja dosyć specyficzne, i na dodatek, zróżnicowane wymagania. Aby zapewnić im prawidłowy wzrost i rozwój w przydomowym ogrodzie, należy przed zakupem roślin poznać preferencje danego gatunku co do pH podłoża, intensywności światła, wilgotności itp. Trzeba bowiem zdawać sobie sprawę, że zakupione jednocześnie różaneczniki wielkokwiatowe i wrzosy pospolite mają zupełnie inne wymagania, mimo iż należą do tej samej rodziny wrzosowatych i błędem będzie posadzenie ich obok siebie.

Wymagania świetlne

Wymagania świetlne niskich krzewinek z rodziny wrzosowatych są wysokie, dlatego należy sadzić je na miejscach słonecznych. Gatunki o dużych, zimozielonych liściach wymagają stanowisk osłoniętych od silnych promieni słonecznych. Różaneczniki o dużych kwiatach najlepiej rosną w półcieniu wysokich drzew, takich jak: sosny, jodły czy dęby. Na stanowiskach słonecznych lepiej radzą sobie odmiany z grupy różanecznika jakuszimańskiego (mieszańce Rhododendron yakushimanum). Przeważająca większość azalii wielkokwiatowych wymaga miejsc słonecznych, w przeciwieństwie do azalii japońskich, które preferują miejsca półcienise.
Najbardziej tolerancyjnymi roślinami wrzosowatymi w stosunku do wymagań świetlnych są: Gaultheria procumbens (golteria rozesłana), spośród azalii japońskich odmiany: ?Melina?, ?Orlice?, ?Rokoko?, ?Rubinetta?, ?Rubinstern?, ?Sasava?, ?Satschiko?, z grupy różaneczników wielkokwiatowych ?Catharina van Tol?, z grupy mieszańców Forrest?a ??Scarlet Wonder? oraz z grupy różanecznika jakuszimańskiego odmiany ?Fantastica?, ?Lumina? i ?Schneekrone?.
Stanowiska słonecznego wymagają wszystkie odmiany Calluna vulgaris (wrzosa pospolitego). Stanowiska słonecznego do półcienistego wymagają: azalie wielkokwiatowe, z azalii japońskich odmiany ?Ledicanense? i ?Maruschka?, z grupy różaneczników wielkokwiatowych odmiana ?Torero?, większość odmian różaneczników drobnokwiatowych, Rhododendron campylogynum (różanecznik krzywozalążkowy), Rhododendron impeditum (różanecznik gęsty), Andromeda polifolia (modrzewnica pospolita), Bruckenthalia spiculifolia (brukentalia ostrolistna), Daboecia cantabrica (dabecja kantabryjska), Enkianthus campanulatus (enkiant dzwonkowaty) Erica carnea (wrzosiec czerwony), Gaultheria mucronata (golteria chilijska), Kalmia angustifolia (kalmia wąskolistna), Kalmia latifolia (kalmia szerokolistna), Pieris floribunda (pieris kwiecisty) oraz gatunki z rodzaju Vaccinium (borówka/żurawina).
Stanowisk cienistych i półcienistych wymaga większość różaneczników wielkokwiatowych, Leucothoe walteri (kiścień Waltera), Pieris japonica (pieris japoński).

Rodzaj gleby, pH i wilgotność

Niezbędnym warunkiem powodzenia w uprawie wrzosowatych jest zapewnienie kwaśnego odczynu podłoża o pH 4 - 5,5. W warunkach naturalnych rośliny wrzosowate przystosowały się do wzrostu na terenach o bardzo kwaśnym odczynie podłoża (pH nawet poniżej 3,0), dlatego przed posadzeniem roślin w ogrodzie koniecznie trzeba zmierzyć kwasowość gleby. Większość roślin wrzosowatych dobrze rośnie na glebach stale wilgotnych ale przepuszczalnych, z dużą zawartością substancji organicznej (ściółkowanie). Wyjątkiem są wrzosy i wrzośce oraz inne niskie krzewinki, które nie tolerują zbyt dużej wilgotności i częstego podlewania. Wrzosowiska najlepiej zakładać na glebach lekkich i ubogich w składniki pokarmowe.  Pozostałe wrzosowate wymagają wyższej wilgotności gleby. Generalna zasada jest następująca: rośliny zimozielone wymagają wyższej wilgotności podłoża oraz powietrza, rośliny zrzucające liście na zimę ? niższej. O wiele mniejsze wymagania wilgotnościowe mają azalie wielkokwiatowe. Najwyższej wilgotności podłoża wymagają: Erica tetralix (wrzosiec bagienny), Rhododendron tomentosum (bagno zwyczajne) oraz Vaccinium oxycoccus (żurawina błotna), które w naturze porastają torfowiska wysokie i bory bagienne.

Mrozoodporność

Większość dostępnych na rynku roślin wrzosowatych jest w pełni odporna na warunki klimatyczne polski. Szczególnie dużą mrozoodpornością cechują się: Andromeda polifolia (modrzewnica pospolita), Bruckenthalia spiculifolia (brukentalia ostrolistna) Calluna vulgaris (wrzosiec pospolity), Kalmia angustifolia (kalmia wąskolistna), Pieris floribunda (pieris kwiecisty), Rhododendron impeditum (różanecznik gęsty), Vaccinium vitis-idaea (borówka brusznica). Sadzenia w miejscach zacisznych i ciepłych oraz zabezpieczenia na zimę wymagają jedynie odmiany: Daboecia cantabrica (dabecji kantabryjskiej), Erica x darleyensis (wrzośca darlejskiego), Pieris japonica (pierisa japońskiego) oraz Rhododendron japonicum (azalii japońskiej). Zimozielone różaneczniki, jeśli rosną na stanowisku słonecznym, zaleca się zabezpieczyć na zimę poprzez okrycie krzewów stroiszem lub cieniówką. Zapobiega to wysychaniu (transpiracji) roślin w mroźne, słoneczne dni. Zabezpieczając rośliny przed mrozem lub silnym nasłonecznieniem w okresie zimy, należy pamiętać, że nie wolno do tego celu używać materiałów nieprzepuszczających powietrza, takich jak torby i worki foliowe.

Wielkość i dynamika wzrostu

Większość roślin wrzosowatych to krzewinki zadarniające podłoże, krzewy, a w wyjątkowo sprzyjających warunkach (np. w Arboretum w Wojsławicach koło Wrocławia) niewielkie drzewa osiągające wysokość 3-4 metrów. Wrzosowate rosną powoli, w większości zaledwie kilka cm rocznie. Jedynie różaneczniki i azalie wielkokwiatowe mogą przyrastać kilkanaście cm w sezonie wegetacyjnym.

Sadzenie

Właściwy wybór miejsca

Przed sadzeniem (a właściwie przed zakupem) roślin należy zapoznać się z wymaganiami poszczególnych gatunków. Grupa wrzosowatych liczy bowiem wiele taksonów znacznie różniących się od siebie wymaganiami uprawowymi. Wybór odpowiedniego miejsca do sadzenia wrzosowatych w ogrodzie ma szczególnie istotne znaczenie w przypadku krzewów zimozielonych. Gatunki te dobrze czują się w miejscach zacisznych, osłoniętych od wiatru, ocienionych i stale wilgotnych, najlepiej w sąsiedztwie większych drzew i krzewów iglastych. Dlatego też nie zaleca się sadzenia różaneczników wielkokwiatowych na otwartej przestrzeni w nowo założonym ogrodzie, ale dopiero wtedy, gdy ogród trochę ?urośnie? i wytworzy mikroklimat, stwarzający optymalne warunki do wzrostu roślin. Pozostałe gatunki o małych liściach, krzewinki oraz azalie wielkokwiatowe nie mają tak specyficznych wymagań i można je sadzić w większości ogrodów.

Terminy sadzenia

Większość roślin wrzosowatych jest obecnie produkowana w pojemnikach i sprzedawana w okresie największej atrakcyjności, czyli zwykle kwitnienia. Tak więc wrzośce można kupić zwykle w okresie wiosennym, dabecje ? latem, wrzosy ? latem i jesienią. Dostępność roślin w szkółce czy centrum ogrodniczym będzie w tym przypadku określać termin sadzenia. Pozostałe wrzosowate, takie jak różaneczniki, pierisy czy kiścienie, ze względu na ładne ulistnienie, są atrakcyjne przez cały rok i są zwykle dostępne w handlu od wczesnej wiosny do późnej jesieni.
Rośliny sprzedawane w pojemnikach można wysadzać w ciągu całego okresu wegetacyjnego. Należy jedynie pamiętać, że nowo sadzone rośliny są wrażliwe na niedobór wody i należy je w miarę regularnie podlewać do momentu, w którym korzenie przerosną grunt. Wiosną powinno się sadzić rośliny wrażliwe na mrozy. Dzięki temu uniknie się przemarznięcia rośliny w przypadku ostrej zimy. Rośliny sprzedawane w formie ,,balotowanej? (z bryłą korzeniową owiniętą siatką, tkaniną jutową) najlepiej sadzić jesienią, tak aby zdążyły się zakorzenić jeszcze przed zimą. Niestety, w naszych warunkach, w formie balotowanej najczęściej są sprzedawane duże okazy różaneczników wielkokwiatowych w okresie wczesnowiosennym. Rośliny te powinny być sadzone jak najszybciej od momentu zakupu, w miejscach cienistych. Jeśli wybrane miejsce w ogrodzie jest półcieniste, rośliny należy dodatkowo ocieniować i podlewać przez cały sezon wegetacyjny.

Odchwaszczanie przed sadzeniem

Przed sadzeniem roślin najbliższy teren należy oczyścić z chwastów, gdyż konkurują one z rośliną uprawną o wodę, składniki pokarmowe, a nawet światło. Szczególnie trzeba pozbyć się chwastów trwałych (takich jak: mniszek lekarski, perz, powój). Najprościej zastosować herbicyd systemiczny o dużym spektrum zwalczania. Oczywiście niewielkie tereny można odchwaścić ręcznie.

Przygotowanie dołu do sadzenia

System korzeniowy roślin wrzosowatych jest płytki i składa się z bardzo dużej ilości drobnych korzeni. Korzenie wrastają w grunt na niewielką głębokość, za to rozrastają się na boki. Dlatego też miejsce pod wrzosowate powinno być odpowiednio przygotowany. Najczęściej podłoże wymaga zakwaszenia dlatego najpierw należy wykopać dół o głębokości 30-50cm (im większa roślina tym głębszy dół) i dosyć szeroki, 3-4 krotnie szerszy od bryły korzeniowej  (im szerszy, tym lepiej, oczywiście zależy to od liczby sadzonych roślin). Następnie wykopaną ziemię mieszamy z torfem kwaśnym i przekompostowaną korą sosnową (można też dodać kwaśnego kompostu) i wsypujemy z powrotem do dołu. Teraz wystarczy ponownie wykopać łopatką dołki wielkości bryły korzeniowej i umieścić w nich rośliny. Ziemię wokół posadzonych roślin należy lekko ugnieść rękami.
Na glebach o odczynie zasadowym (wapiennych) najlepiej wykopaną z dołu glebę zastąpić podłożem do roślin wrzosowatych lub dodać do niej duże ilości kwaśnego torfu i przekompostowanej kory sosnowej. Gleby zbyt ciężkie należy rozluźnić, dodając do nich piasku.

Przygotowanie bryły korzeniowej do sadzenia (rośliny w pojemnikach)

Rośliny wrzosowate nie wymagają specjalnego przygotowania przed sadzeniem. Należy je dobrze nawodnić (najlepiej wstawić do naczynia z wodą na 20-30 minut), gdyż niewielkie rośliny uprawiane w stosunkowo małych pojemnikach mają tendencję do szybkiego przesychania. Po ostrożnym wyjęciu z pojemnika, jeśli bryła jest silnie filcowata i zrośnięta, można ją lekko i delikatnie naruszyć (ponacinać sekatorem) u podstawy. W przypadku roślin wrzosowatych należy zachować ostrożność przy wyjmowaniu ich z pojemnika, gdyż korzenie są delikatne i łatwo roślinę oderwać od jej systemu korzeniowego. Najlepiej pojemnik odwrócić i wybić z niego roślinę poprzez uderzenie krawędzią o brzeg np. stołu, przytrzymując jednocześnie roślinę drugą ręką. Zapobiega to uszkodzeniu korzeni.

Przygotowanie bryły korzeniowej do sadzenia (rośliny balotowane)

Przy sadzeniu roślin balotowanych nie należy usuwać siatki ani jutowej tkaniny. Tkanina ulegnie naturalnemu rozkładowi w podłożu, podobnie jak siatka, która z czasem przerdzewieje i skoroduje. Umieszczając rośliny w dole należy uważać, by nie uszkodzić dosyć ciężkiej bryły korzeniowej.

Przygotowanie korzeni (rośliny z gołym korzeniem)

Roślin wrzosowatych nie sadzi się z gołym korzeniem

Głębokość sadzenia

Rośliny sadzi się na tej samej głębokości, na której rosły w pojemnikach lub w gruncie w przypadku roślin balotowanych. Nie należy sadzić roślin głębiej, gdyż po posadzeniu zaleca się ściółkowanie roślin warstwą 3-5 cm ściółki.

Nawożenie przed posadzeniem

W zasadzie nie zaleca się nawożenia przed sadzeniem roślin wrzosowatych. Zbyt duża ilość nawozów może zaszkodzić roślinom wrzosowatym, utrudnić przekorzenianie. Jedynie w przypadku gleb bardzo ubogich i jałowych można dodać kompostu lub niewielką ilość nawozu wolnodziałającego (kilka gramów) i wymieszać z wierzchnią warstwą gleby.

Wypełnienie dołu ziemią i ubijanie gleby

W pierwszej kolejności wykopujemy dół i przygotowujemy podłoże (patrz punkt: Przygotowanie dołu do sadzenia) a następnie z powrotem umieszczamy je w dole. Następnie wykopujemy dołek nieco większy od bryły korzeniowej, zasypujemy powstałą przestrzeń między bryłą korzeniową a ścianą dołka i lekko ugniatamy ziemię rękami. Jedynie w przypadku dużych, balotowanych egzemplarzy, ziemię wokół roślin należy  udeptać stopami. . Dzięki temu rośliny szybciej się przekorzeniają, nie wywracają się i lepiej się przyjmują.

Przycinanie roślin po posadzeniu

Nie przycinamy roślin wrzosowatych po posadzeniu.

Podlewanie od razu po posadzeniu

Rośliny po posadzeniu należy zawsze obficie podlać. Zabieg ten sprawia, że gleba osiada a jej cząsteczki przylegają do korzeni. Dzięki temu roślina może rozpocząć pobierania wody z podłoża.

Przywiązanie do podpór

Przywiązywanie do podpór jest zalecane w przypadku sadzenia większych egzemplarzy na miejscach nieosłoniętych, narażonych na podmuchy wiatru. Większość wrzosowatych nie wymaga przywiązywania do podpór.

Pielęgnacja

Nawadnienie

Podlewanie roślin wrzosowatych jest uzależnione od warunków pogodowych, stanowiska w którym rosną rośliny oraz od uprawianego gatunku. Najmniejsze wymagania wodne mają niskie krzewinki, przede wszystkim Calluna vulgaris (wrzos pospolity). Wrzosy źle rosną na stanowiskach zbyt wilgotnych i nie lubią częstego podlewania. Zbyt częste i obfite podlewanie może doprowadzić do pojawienia się chorób a nawet zamierania roślin. Wrzosy należy podlewać właściwie tylko latem podczas upałów i bezdeszczowej pogody. Największe wymagania wodne mają zimozielone różaneczniki o dużych kwiatach, a także Leucothoe (kiścienie), Pieris (pierisy) i Daboecia (dabecje). Rośliny te należy systematycznie nawadniać by nie dopuścić do zwiędnięcia. Odporne na suszę są azalie wielkokwiatowe. Wprawdzie lepiej rosną, gdy gleba jest stale lekko wilgotna, ale krótszy okres suszy przechodzą bez większych szkód.
W szczególności należy dbać o nawodnienie roślin w pierwszym sezonie po posadzeniu, które nie zdążyły się jeszcze dobrze przekorzenić. Podlewając rośliny należy pamiętać, żeby robić to rzadziej ale obficie. Podlewamy wówczas, gdy widzimy, że podłoże jest przeschnięte. Gdy rośliny zaczynają tracić turgor, należy je niezwłocznie podlać. Najłatwiej podlewać rośliny za pomocą zamontowanych zraszaczy, które w zależności od potrzeb i wydajności, włączamy na okres od pół do jednej godziny. Należy tak długo podlewać, aby podłoże zostało nawodnione na głębokość około 20cm. Częste zwilżenie podłoża na głębokość kilku cm jest niecelowe, gdyż rośliny w znikomym stopniu wykorzystują dostarczaną w ten sposób wodę. Ponadto, częste moczenie liści sprzyja atakom chorób grzybowych. W upalne, letnie dni najlepiej podlewać rośliny wieczorem, wówczas woda nie wysycha tak szybko, jak w czasie dnia. Należy unikać podlewania w południe, szczególnie po delikatnych liściach, gdyż może to doprowadzić do poparzeń słonecznych. Dobrym rozwiązaniem jest zainstalowanie linii samokroplujących, które można łatwo ukryć pod ściółką. Wówczas nawadnianie można włączać o każdej porze dnia i nocy, a liście roślin nie są narażone na zamoczenie.

Nawożenie

Rośliny wrzosowate są mało wymagające. Wystarczy zasilać je raz w roku wczesną wiosną. Najlepiej stosować nawozy specjalistyczne dla tej grupy roślin, o kwaśnym odczynie, ale można też zastosować nawozy wieloskładnikowe lub nawozy o spowolnionym działaniu, w dawkach nigdy nie większych, niż  zalecane przez producenta. W pierwszym roku po posadzeniu najlepiej w ogóle zrezygnować z nawożenia.

Cięcie

Coroczne cięcie przeprowadza się tylko u, Calluna vulgaris (wrzosu pospolitego), Bruckenthalia spiculifolia (brukentalii ostrolistnej), Daboecia cantabrica (dabecji kantabryjskiej), Erica carnea (wrzośca czerwonego), Erica x darleyensis (wrzośca darlejskiego), Erica tetralix (wrzośca bagiennego). Cięcie jest zabiegiem koniecznym do utrzymania prawidłowego, ładnego i zwartego pokroju roślin. Przeprowadzamy je zawsze po kwitnieniu, czyli wrzos pospolity  i wrzośce kwitnące latem przycinamy późną jesienią lub wczesną wiosną, a wrzośce kwitnące na przedwiośniu w końcu maja, poniżej przekwitniętych kwiatostanów. Do tego celu należy użyć nożyc ogrodniczych lub ostrego sekatora.
Pozostałe rośliny wrzosowate przycinamy tylko w razie konieczności, np. usuwając chore lub połamane pędy.

Ochrona przed szkodnikami i chorobami

Większość roślin wrzosowatych jest odporna na szkodniki i choroby. Problemy mogą pojawić się, gdy rośliny rosną w nieodpowiednimi miejscu i mają nieodpowiednie warunki uprawy. Spośród chorób i szkodników najczęściej występują:

  • mączniak prawdziwy ? najczęściej atakuje azalie wielkokwiatowe, ale może też porażać inne wrzosowate. Choroba objawia się obecnością mączystego  nalotu na liściach oraz ich łódeczkowatym zwijaniem. Rośliny należy opryskać środkiem zawierającym substancję czynną z grupy strobilurynowych,
  • fytoftoroza ? atakuje większość wrzosowatych, objawia się więdnięciem liści od wierzchołka pędu, następnie brązowieniem i zamieraniem pędów i całych roślin. Porażone rośliny należy usuwać i spalić, a sąsiadujące opryskać środkiem fosfonowym,
  • szara pleśń ? atakuje przede wszystkim wrzosy i wrzośce oraz inne wrzosowate. Choroba ujawnia się właściwie dopiero wtedy, gdy na powierzchni pędów i liści pojawia się szary, pylący nalot. Najczęściej atakuje rośliny zawilgocone ? często podlewane od góry lub w czasie deszczowej pogody latem. Porażone rośliny opryskać tymi samymi środkami, które stosuje się na mączniaka,
  • mszyce ? różnobarwne (zielone, szare, czarne), małe owady żyjące w dużych koloniach na wierzchołkach roślin i na dolnej stronie liści. Wysysają soki roślinne i wydzielają rosę miodową (liście są lepkie i błyszczące). Po zauważeniu szkodników rośliny należy opryskać preparatem kontaktowym z grupy pyretroidów,
  • opuchlaki ? larwy szkodnika ogryzają szyjkę korzeniową i zjadają drobne korzenie. Uszkodzone rośliny więdną, a następnie zamierają. Wiosną i latem chrząszcze wygryzają zatokowe dziury na obrzeżach liści. Do zwalczania należy stosować środki fosforoorganiczne lub preparat biologiczny Larvanem zgodnie z instrukcją.

Zabezpieczenie roślin przed zimą

Zabezpieczać na zimę należy gatunki i odmiany wrażliwe na mrozy: Daboecia cantabrica (dabecję kantabryjską), Erica x darleyensis (wrzosiec darlejski), Erica vagans (wrzosiec rozpierzchły), Pieris japonica (pieris japoński) oraz wrażliwsze odmiany Rhododendron japonicum (azalii japońskiej). Najlepszym sposobem jest okrycie roślin gałązkami świerków (stroiszem) lub innych drzew iglastych.
Zimozielone różaneczniki zaleca się zabezpieczyć przed silnym nasłonecznieniem w okresie zimowym. Krzewy należy okryć stroiszem, cieniówką lub agrowłókniną. Dzięki temu zapobiega się silnej transpiracji roślin w mroźne, słoneczne dni. Zabezpieczając rośliny przed mrozem lub silnym nasłonecznieniem w okresie zimy, należy pamiętać, że nie wolno do tego celu używać materiałów nieprzepuszczających powietrza, takich jak torby i worki foliowe.

Ściółkowanie

Ściółkowanie roślin wrzosowatych jest zabiegiem przynoszącym wiele korzyści. Przede wszystkim ogranicza parowanie wody z gleby, ogranicza zachwaszczenie, zabezpiecza system korzeniowy przed przemarzaniem, opóźnia rozwój roślin wiosną ze względu na powolne ogrzewanie się podłoża dzięki czemu rośliny są mniej narażone na przymrozki. Ponadto ściółkowanie korą sosnową zwiększa zawartość substancji organicznej w glebie i powoduje jej zakwaszenie. Najlepszym materiałem do ściółkowania jest kora drzew iglastych (najczęściej sosnowa) ewentualnie można zastosować torf wysoki. Warstwa ściółki powinna mieć kilka centymetrów grubości. Zbyt cienka warstwa nie zapobiega zachwaszczeniu a zbyt gruba może negatywnie wpływać na rozwój roślin.